SCI Библиотека

Ushbu tadqiqot maqolasi Markaziy Osiyo mintaqasi doirasida O’zbekistonning murakkab energetika tizimini o’rganadi. Tahlil mamlakatning Markaziy Osiyo energetik landshaftini shakllantirishdagi rolini yorituvchi iqtisodiy faktlar, ta’sir etuvchi omillar va istiqbollarni qamrab oladi. Maqola O’zbekistonning energetika resurslari, infratuzilmasi va siyosatiga e’tibor qaratib, mamlakatning mintaqaviy energetika tizimidagi o’rnini har tomonlama tushunishga qaratilgan

Шанхай ҳамкорлик ташкилоти (ШҲТ) қарийб чорак аср ичида катта тараққиёт йўлини босиб ўтди ва бугунги кунда дунё миқёсида эг катта минтақавий ташкилот сифатида ривожланишда давом этмоқда. Бу жараён, энг аввало, ШҲТнинг кенгайиши билан белгиланади. Ҳозирда ташкилот 10 нафар доимий аъзо, 2 та кузатувчи ва 14 нафар мулоқот бўйича шерик мақомига эга мамлакатларни ўз ичига олади, яқин ва ўрта келажакда уларнинг сони янада кўпайиши мумкин.

Bugungi Oliy darajadagi davra suhbatining barcha ishtirokchilariga samimiy minnatdorlik bildirishga ijozat bergaysiz.

Bugungi Oliy darajadagi davra suhbatining barcha ishtirokchilariga samimiy minnatdorlik bildirishga ijozat bergaysiz.

Prezidentning yaqinda qabul qilingan “bozor islohotlarini yanada jadallashtirish va O’zbekiston Respublikasi Milliy qonunchiligini JST shartnomalariga uyg’unlashtirish chora-tadbirlari to’g’risida” gi Farmoni O’zbekistonning bozor islohotlari va global iqtisodiy integratsiyaga sodiqligini yana bir bor ta’kidladi.

Shu bilan O’zbekiston Jahon savdo tashkilotiga (JST) a’zo bo’lish yo’lida muhim qadam tashlamoqda. “O’zbekiston – 2030” milliy strategiyasiga muvofiq, farmon bozor islohotlarini mustahkamlash, erkin bozor tamoyillarini mustahkamlash va jahon ishlab chiqarish zanjirlariga integratsiyalashuvga qaratilgan. Milliy qonunchilikni JST standartlariga moslashtirish orqali O’zbekistonda yanada ochiq va raqobatbardosh ishbilarmonlik muhiti yaratilib, bozorning barcha ishtirokchilari uchun teng imkoniyatlar yaratilmoqda.

Farmon adolatli raqobatni targ’ib qilib, ayrim kompaniyalarning eksklyuziv huquqlarini bekor qiladi. Unda bojxona to’lovlarini muvofiqlashtirish, eksport subsidiyalarini bekor qilish, aktsiz solig’i stavkalarini 2027 yilga qadar unifikatsiya qilish, O’zbekiston savdo siyosatini jahon standartlariga moslashtirish kabi ustuvor yo’nalishlar belgilangan.

Ushbu harakat asosiy sohalarda yangi yo’llarni ochib beradi va xorijiy investitsiyalar uchun zarur rag’bat va imkoniyatlar yaratadi. Shuningdek, u ishbilarmonlik muhitida shaffoflik va ishonchlilikni oshirishdan foyda ko’radi. Iqtisodchilar O’zbekistonning JSTga yalpi ichki mahsulotni har yili 1,2 foizga oshirish va besh yil davomida 3 milliard dollarlik to’g’ridan-to’g’ri xorijiy investitsiyalarni jalb etishga qo’shilishini bashorat qilib, ushbu islohotlarning transformatsion salohiyatini ta’kidlamoqda.

O’zbekistonning JSTga a’zo bo’lish borasidagi faol yondashuvi iqtisodiy modernizatsiya va global integratsiyani anglatadi. Xorijiy biznes uchun bu adolatli va raqobat sharoitlari bilan ajralib turadigan kengayib borayotgan mintaqaviy bozor bilan shug’ullanish uchun noyob imkoniyatdir.

Ushbu tadqiqot maqolasi federal lobbichilik xarajatlari va Qonunchilik mexanizmlarining davlat siyosati va Qo’shma Shtatlarda qaror qabul qilish jarayonini shakllantirishdagi rolini o’rganadi. Bu professional lobbistlarning turli federal tashkilotlarni, shu jumladan davlat idoralari, Kongress qo’mitalari va oq uyni himoya qilishga sezilarli ta’sirini ta’kidlaydi. Maqolada, shuningdek, lobbichilik va korporativ ijtimoiy javobgarlik (KSS) o’rtasidagi munosabatlar atrofidagi doimiy munozaralar ko’rib chiqiladi. Yanada adolatli va barqaror kelajakni ta’minlash uchun maqolada shaffoflik, hisobdorlik va korporativ lobbichilikning mumkin bo’lgan salbiy ta’sirini tan olish zarurligi ta’kidlangan. U lobbichilik, davlat siyosati va demokratik boshqaruv o’rtasidagi murakkab dinamikani doimiy ravishda tekshirishni talab qiladi, bu manfaatlarni qonuniy himoya qilish va kengroq ijtimoiy maqsadlar o’rtasida muvozanatni saqlashga imkon beradi. Xulosa qilib aytganda, ushbu maqola qo’shma Shtatlarda davlat siyosatini shakllantirishda federal lobbichilik xarajatlari va Qonunchilik mexanizmlarining muhim rolini yoritib beradi.

Yaponiya “yumshoq kuch” siyosatini yuritish bo’yicha yetkachi davlat hisoblanib, xalqaro nizolarni harbiy yoki majburlov yo’li orqali emas, balki “yumshoq kuch”ga tayangan holda hal qilishga intiladi. U o‘zining an’anaviy va zamonaviy madaniyati, biznes modeli va innovatsion texnologiyalari yordamida “yumshoq kuch” siyosatini amalga oshiradi. Maqolada J. Nay tomonidan ishlab chiqilgan “yumshoq kuch” siyosatini amalga oshirish uchun eng katta resursga ega mamlakat sifatida Yaponiya har tomonlama tahlil qilingan. Shu bilan birga Yaponiyaning Markaziy Osiyo davlatlariga nisbatan “yumshoq kuch” siyosatining o‘ziga xos xususiyatlari, boshqa mamlakatlarga nisbatan farqlari, amalga oshirish mexanizmi hamda kuch markazlari ko‘ rib chiqilgan.

Hozirgi kunda dunyo tobora ortib borayotgan geosiyosiy keskinliklarga duch kelmoqda, bu esa global iqtisodiyotning parchalanishini va ta’minot zanjirlarining uzilishini kuchaytirdi va tanqislik va narxlarning ko’tarilishiga olib keldi, bu esa global savdoning ishonchliligini shubha ostiga qo’ydi.

Ushbu tadqiqot Qozog’iston, Qirg’iziston Respublikasi, Tojikiston va Turkmaniston bilan taqqoslaganda O’zbekistondagi ‘yashil’ iqtisodiyotning holatini tahlil qilib, so’nggi 20-30 yil ichidagi vaziyatni tavsiflovchi tahliliga e’tibor qaratdi. Tadqiqotning asosiy elementi tasodifiy effektlar modelini tahlil qilishdir (Panel ma’lumotlarini tahlil qilish). Panel ma’lumotlarini tahlil qilish uchun har xil turdagi modellar mavjud. Ushbu tadqiqot uchun Haussmann testidan foydalangan holda sobit effektlar va tasodifiy effektlar modellari o’rtasida tanlov amalga oshirildi. Yashil iqtisodiyotning bir sohasi issiqxona gazlari (ig) chiqindilarini minimallashtirishdir. Tadqiqotchi so’nggi 30 yil ichida Markaziy Osiyo (CA) mamlakatlari bo’ylab turli ESG (atrof-muhit, ijtimoiy va hukumat) omillari bilan GHG emissiyasini (total) bog’lashga harakat qilmoqda. CA mamlakatlari postsovet mamlakatlari bo’lganligi sababli, ular taxminan 30 yillik mustaqil iqtisodiy faoliyatga ega, shuning uchun taqqoslash maqsadida Daniya ham tadqiqotga qisman qo’shiladi. Tadqiqot davomida tenglamani modellashtirish uchun ekologik Kuznets egri chizig’i (EKC) ishlatiladi, shuning uchun grafikalar va REM modeli isbotlanadi. Tadqiqotda Eurostat, OECD (iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti), Birlashgan Millatlar tashkiloti va O’zbekiston Milliy statistika qo’mitasi kabi turli manbalardan olingan ma’lumotlar ishlatilgan.